Sadeler's blog

Day 2 TIMS Pretour Sorben land.

Het hotel waar we overnachten dateert duidelijk uit de tijd dat er nog ijzeren gordijnen bestonden, en is geenszins te vergelijken met Berlijn. Maar we zijn molenaars, en die slapen licht in het meel. Dus we zitten goed voor de komende drie nachten.

Al krijg ik het ‘s avonds al meteen aan de stok met een van de hoteldiensters, wanneer ik aanschuif bij een tafel waarop drie bestekken liggen en reeds drie leuke personen hebben plaatsgenomen. Er is meer dan plaats voor een vierde persoon, en dus haal ik op een wat afgelegen tafel het nodige bestek, maar dat is buiten Elsa gerekend. Ik noem haar even zo omdat ze mij doet denken aan een juffrouw uit de Duitse jaren zeventig die iets had met wolven en nog veel erger. Ik vermoed dat ze een boekhouding hebben opgezet per vooraf gedekte tafel en dat heb ik dus duidelijk in de war gestuurd. Ze maant mij aan om ergens anders plaats te nemen, waarop ik protesteer eerst in het engels en daarna in het Frans, en ik een woeste blik krijg en een antwoord waarop ik begrijp dat ze enkel Hoog-Duits of zo praat. Ik haal mijn beste Duits uit de kast, waarop ze overlegt met onze Gerald. Ik mag blijven…. So far for Deutsche Grundlicheit.

Vandaag staan er twee watermolens en twee windmolens op ons programma. Negen uur en we zetten aan weg uit Zittau richting Sorben land.

De eerste watermolen ligt op anderhalf uur rijden voorbij Bautzen, waarover we vernemen dat in de dagen van de Stasi dit een gevreesde stad was, omdat zich hier in deze uithoek van het land een bijna concentratiekamp bevond waar je heen werd gestuurd wanneer je wat minder volgzaam was.

De molen staat te koop voor een slordige 80.000 euro, wat gezien het complex een prikje is. Er. Is trouwens ook een belendende woning inbegrepen. Maar, wat kost het onderhoud? Waar vind je hier molenbouwers op wie je kan beroep doen? Waarschijnlijk heeft de toch lage prijs en en ander te maken met dit gegeven.

De molen, Fehrmann-Muhle te Coblenz, zelf mag je gerust omschrijven als een kleine maalderij. Tegenwoordig zit er een Francis waterturbine in, die een vroeger waterwiel vervangt. We slagen er niet in om die te zien. Wel kruipen we langs een stel riemen tot helemaal onderin waar het uiteindelijk toch wat beangstigend wordt wanneer plots iemand ergens de molen in gang zet. Gelukkig is er nog een tweede uitgang waar we langs kunnen en zoeken we het hogerop waar de plansifters hun werk doen. Dit is een type molen waar heel wat te fotograferen valt, en waar menigeen zich ook de nodige vragen stelt over de werking van bepaalde onderdelen.

De volgende standaardmolen verschuiven we naar het namiddagprogramma, want in het lunchcafé Sportheim te Oderwitz kunnen we helaas niet later aankomen dan gepland, ook al zijn daar nauwelijks andere gasten. Alweer dat rigide dat vermoedelijk nog stamt uit de tijd van nu bijna meer dan dertig jaar geleden. Als enige veggy aanhanger krijg ik een best aanvaardbare groentes choreograaf met brocolli overgoten met een kaassaus. De anderen moeten het stellen met een vleessoep. Een grote pint Weiss beer rond het geheel af.

We komen aan bij onze eerste windmolen van deze reis. Een standaardmolen verscholen in een paltrok. Berndt-Muhle ook bekend als Hauckmuhe, staat te Oberoderwitz.

Een wat rare molen waar we vaststellen dat de steenbalk recent werd vervangen, waar alle panelen van de wieken binnen staan gestapeld net als de borden van het achter roer. En hoe werd het enige steenkoppel dat we aantreffen aangedreven? Er is geen lantaarn, noch een ijzerbalk te bespeuren. Langs onder probeert een van de Franse deelnemers mij Diets te maken. Tja maar op de zolder net lager, is direct onder der stenen wel een en ander te bespeuren dat als aandrijving kon worden gebruikt, maar waar werd dit dan weer met verbonden? Waar kwam de energie vandaan?

Ook het systeem om de shutters in de wieken te bedienen is anders dan wat we gewoonlijk zien in de UK. Hier geen doorboorde as, maar enkele metalen stangen naast de molenas, die uiteindelijk toch door de askop moeten gaan om de ‘spin’ buiten op de askop te bereiken.

Vandaar gaat het naar een watermolen, waar commercieel wordt gewerkt. Bertold-Muhle in Oderwitz is in feite een moderne maalderij waar heel wat plastiek het overgenomen heeft van het hout. Plastiek buizen die in alle richtingen lopen en als het ware een modern abstract kunstwerk vormen.Een anderhalve vierkant meter groot paneel waarop zich nagenoeg alle electriciteitsschakelaars en zekeringen bevinden. We krijgen van een nog jongere molenaar die het Engels beheerst een behoorlijke uitleg op de zolder waar de plansichters staan. Voor de rest staat elke zolder vol met de nodige gevulde zakken bloem.

Beneden is er bij het binnenkomen en of buitengaan een winkeltje waar je de hele zwik kan kopen. Men beweert de beste bloem van heel Duitsland te verkopen. Waar zit het verschil tussen meel dat onmiddellijk van tussen twee stenen stroomt, en de bloem hier die mogelijks via een buizenstelsel van honderd meter heeft gelopen?

Er werd gezorgd voor taart en koffie. Een overvloed aan taart(en) en koffie, en dat allemaal van eigen bloem. we lieten het ons smaken.

Op wandelafstand lag de molen die we in de ochtend links lieten liggen. De standaardmolen bekend als Neumann-muhle, kan enkel omschreven worden als de kers op de taart van deze dag. Via een stijle mole molenweg wandelen we de paar honderd meter naar een alweer ruime kast. Deze keer wel gevuld met diverse machinerie. Een van de maalstoelen fungeert in feite als een soort eerste behandelingssteen bij het maalproces. De korrels worden er gepolijst en van de kiem ontdaan, zodat de bloem naderhand beter bewaard kan worden. Nogal wat riemen en tandwielen zorgen voor overbrengingen in deze molen.

Ik probeer nog een foto te maken van de onderkant van de molen die verscholen zit in de lange rok van deze kast. Teerlingen zijn klein, en verder draagt de molen op twee kruiselingse balken onder het normale gebinte. De kast kan draaien via twee ijzeren rollen die over een rond de molen liggend spoor lopen.

Nog een laatste intressante foto van de ‘kruiwagen’ waarmee de molen op de wind wordt gezet.

Tijd om opniew het hotel in Zittau op te zoeken, voor het avond diner en een Weiss bier.