Dag 5: Tweemaal water, tweemaal wind.

We krijgen vandaag wat meer uitslaap tijd. De bus wacht ons in de regen, maar …. er is mooier weer beloofd na elf uur. Gisteren na de wandeling kon ik even niet laten op te merken dat we ons zeer gelukkig mochten achten vanwege het mooie weer. Prompt vijf minuten later kregen we een kleine plensbui, waardoor ik direct tot regenmeester werd gebombardeerd.

Opnieuw een grote standaardkast. Precies hetzelfde type waar we ook gisteren langskwamen zij het binnenin quasi geheel vernieuwd op de staak en enkele andere balkjes na. Langs de zijkant van de molen staan, in de luwte, wat zitbanken opgesteld, wat er op wijst dat de molen niet te vaak gekruid wordt.

Toch werd de molen even van de vang gehaald, maar veel vaart zat er niet in met de stenen ingelegd. Ook de vang optrekken kan niet echt zonder manuele tussenkomst, want er zit geen direct mechanisme bij om vangbalk van de sabel te lichten.

Bij het einde van ons bezoek kwam de burgemeester, een lieve dame nog langs om ons uitgebreid te danken. Ook de laatste molenaar was er, en ik bespeurde zelfs een persjuffrouw.

Pikant detail, bij de ingang merkten we op de deur een van de tekeningen van de TIMS kalender, van Johan DP.

Een watermolen complex waar ooit een Francis turbine inzat en nog eerder een waterwiel. Waar ooit zelfs leer werd gelooid, en olie werd geslagen, naast korenmolen. De klassieke maalstoelen waren er verdwenen, en het geheel is uitgerust met walsenstoelen, waarbij het graan wordt vermalen tussen ‘rollers’, zeg maar cilinders. Boven uiteraard in dit type maalderij, want dat was het, ook de plansichters. Interessant was dat ons kon getoond worden hoe een plansichter er langs binnen uitziet, en vooral hoe het mechanisme werkt.

Benden hadden ze een kleine met elektromotor aangedreven ‘olieslagerij’. Niet meer dan een machine op een tafel. De walnoten stonden er naast te wachten op verwerking.

In een klein winkeltje kon je uiteraard olie en kleinere verpakkingen bloem aankopen. Er wordt hier een aanzienlijke productie gehaald.

Op de verpakkingen zelf, ook de grote zakken van vijftig kilo die naar bakkers gaan, wordt nergens een samenstelling opgegeven. Bij navraag antwoordde men mij, dat er slechts af en toe controle komt, dat die de molen schitterend vinden voor wat betreft netheid, en verder niets dus. So far for European regulations….

Onder de middag bezochten wij een plaats waar de sterren gemaakt worden. Tenminste de kerstmis sterren, werden er volledig handgemaakt. Fotograferen niet toegelaten, vermoedelijk vanwege het geldende patent. De gids gaf een inleiding van twintig woorden, en loodste ons een zaaltje binnen waar een bedrijfsfilm werd getoond. Cake en koffie voor lunch.

Dit unieke bedrijf waar nog negentig mensen handenarbeid verrichten exporteert naar de gehele wereld. Het is eigendom van de kerk van de Moravians. Nog nooit van gehoord, maar het moet iets zijn zoals de Amish, verspreid over de gehele wereld, behalve dan in ons stuk van de wereld. In de film zagen we o.a. De met kerststerren versierde Londen Tower Bridge.

Het is halfdrie wanneer de bus opnieuw aanzet.

Deze keer wordt het een uitgebouwde standaard kast, die op het eerste zicht oogt als een ‘flying nun’ in vol ornaat. Uiteraard komt dit omdat het wiekenkruis werd verwijderd. De gebroken gietijzeren askop ligt voor de molen in stukken op de grond. John probeert de delen in gedachten bij elkaar te puzzelen, maar makkelijk is anders. Deze molen behoorde eertijds toe aan een molenaar die van nieuwe snufjes hield. Niet te verwonderen dat voor hier een hopperboy aanwezig was. En… een wiekenkruis met vijf wieken. Er lagen twee steenkoppels, maar er is plaats voor vier. Mogelijks zijn die ooit aanwezig geweest. De kap werd ooit uitgebouwd om een groter vangwiel te kunnen plaatsen. Een vraag die steeds weer komt is: zal hier nog ooit wat mee gebeuren. Welke eigenaar wil hier nog in investeren? Wetende dat op korte afstand een heuse maalderij actief is. We bezochten ze tijdens de voormiddag.

Er staat nog een watermolen op ons programma van vandaag. Een omvangrijk gebouw, waarin we aanvankelijk een kleine molen ontwaarden. Na enkele trappen genomen te hebben en op zolders gekeken te hebben, waar zich alweer plansichters bevonden hebben we onze mening herzien. De molen wordt tegenwoordig als klein museum in de markt gezet. Naast een verzameling oude molendag affiches lagen er een aantal oude boeken op een tafel. Langs de muren, bij het binnenkomen, hing de gehele uitgeprinte geschiedenis aan de wand. Niet direct op ooghoogte, waardoor je door je knieën moet.

Op bijna wandelafstand genoten we in een hotelpension, van het diner. Een rijkelijk gedekte vleestafel, waar iedereen naar best vermogen het zijn van nam, terwijl ik wat afwachtend toekeek, hopende op een interessante veggy schotel. Het blijft toch altijd weer verassend.

Morgen vangen we de terugweg aan naar Berlijn, met nog een laatste molenstop onderweg.