Een overzicht samenstellen van de aangekochte boeken kan. Deze in een lijstje onderbrengen, dat is teveel gevraagd van het goede. Daarom deze opdeling in historiek, met afzonderlijk aandacht voor lokale heemkundige geschiedenis, boeken in verband met muziek, molenboeken en de reguliere boeken. In een samengestelde lijst zouden de boeken over muziek en de molenboeken de lijst helemaal vertekenen.
’t Is uit de geschiedenis dat men leert.
14 Historische plaatsen in de lage landen Prof dr. A.F. Manning en Prof dr. M. De Vroede
13 Kruisvaarders Thomas F. Madden
12 Geschiedenis der Kruistochten Gustave Doré
11 1302 en de gevolgen
10 The timeline of Medieval Warfare Phyllis G. Jestice
9 De Tempeliers Marylin Hopkins
8 Vilain XIIII Piet Lenders
7 Klein Duitschland Dirk D’Haese
6 Discovering Roman Britain Andrew McCloy and Andrew Midgley
5 Het Aalsterse tijdens de Oostenrijkse successieoorlog (1740-1748) een tijdsbeeld Marnix Cherreté
4 An illustrated history of Britain David Mcdowell
3 Edward III Monarch of Chivalry Bryan Bevan
2 Before the black death Bruce M.S. Campbell
1 The time traveller’s guide to Medieval England Ian Mortimer
Wat betreft de ‘echte’ historische boeken valt al direct op dat onze interesse vooral gaat naar de middeleeuwen zowel bij ons als in Engeland. Een aantal boekjes sluit aan op onze zoektocht tijdens de vorige zomervakantie in Wales naar sporen van onze Vlaamse aanwezigheid aldaar. O. a. Wizo the Fleming die na 1066 zich daar vestigde en van wiens aanwezigheid men er nog kasteelrestanten aantreft. Edward de 3e speelde een grote rol in de verhuis van Vlaamse wevers naar ‘Little England Beyond Wales’ omstreeks 1300. De periode ‘Before the black death’, zeg maar een andere kijk op de waanzinnige 14e eeuw. De benadering van Ian Mortimer om een reisgids te maken over de middeleeuwen is leuk en het leest ook makkelijk, al heb ik het zeker nog niet uit. Pas op 5, 7 en 8 vinden we enkele boeken over de geschiedenis dichter bij ons. ‘Klein Doschland’, was ooit de naam die men aan Lede, bij Aalst, gaf omdat er zich indertijd een pak Duitsers waren gekazerneerd in o.a. het nu ter ziele gegane ‘kasteel van Mesen’. Ook de oorlogsburgemeester zal er niet vreemd aan geweest zijn dat men Lede deze bijnaam gaf. 6 en 8 handelen over de ongewoon boeiende periode uit de tweede helft van de 18e eeuw. De periode waarin ook de molenaars op de Nieuwerkerkse windmolen actief waren en ze allerhande inscripties in de meelbak kerfden. Waar ligt het verband? Deze literatuur helpt ons in onze zoektocht. Lagen de Tempeliers of dan toch de Kruisvaarders aan de oorsprong van onze windmolens? Nu ik tijd heb is het aangenaam lezen in literatuur over dereglijke onderwerpen.
Geschiedenis ‘in het klein’.
10 Kultureel jaarboek 1980 Prov. Oost-Vlaanderen
9 Inleidende nota over de Lijst de Heerlijkheden van oost-Vlaanderen Jos Denys
8 Kijk op Erondegem Etienne De Wint
7 Geel boekje – de grOOte kuis 2011 Draekenieren
6 Kludden Aalst
5 Landbouw in Brabant en Vlaanderen in het midden van de 17e eeuw Richard Weston
4 De mens, het erfgoed Spel van geven en nemen Patrick De Rynck
3 Provinciaal Openluchtmuseum gids Botrijk Mark Laenen
2 Abdijen-abc Dirk Hanssens
1 Amylum, de oudste Aalstenaar M. Verleysen
Streekgeschiedenis en ander materiaal om onze eigen geschiedenis beter te documenteren vonden we ook dit jaar weer in tal van heemkundige tijdschriften, zoals Ons Heem en in Het Land Van Aalst. In enkele jaarboeken van het Scheldeland en de Gaverstreke. Meer kennis opgedaan over onze veroverde gebieden in Frankrijk dankzij de Zanekin uitgaven. Info uit Wettelijke Passeringen, Gezinsreconstructies en boekjes over Oude Oost-Vlaamse huis- en hoevenamen. Het Kultureeljaarboek uit 1980 bevat een schat aan info over molens. Intressant om lezen is zeker hoe het er aan toeging in onze landbouw in de streek van Lokeren en Brabant tijdens de 16e eeuw en dit dan nog gezien door de ogen van een Engelse bezoeker. Hij zal vast en zeker een aantal technieken meegenomen hebben naar East Angglia. De topper afgelopen jaar was toch wel een, voor geen geld, gevonden Kringloopwinkel vondst over Amylum, de oudste inwoner van Aalst. Een boek dat mooi aansluit bij onze molenbib in opbouw, want in Aalst is er al bij al niet meer zoveel overgebleven dat verwijst naar de vroegere graancultuur. Leuk detail, enkele dagen later lag een ander exemplaar bij de Slegte in het uitstalraam voor de ronde som van 45 euro. Ook al bij dezelfde Slegte gevonden: een kijk op Erondegem met tal van oude foto’s . Ter gelegenheid van de monumentendag werd een mooi boek uitgegeven over de verschillende soorten erfgoed. Materiaal over de heerlijkheden van Aalst, of hoe onze streek er vroeger uitzag, en aan wie ze zoal toebehoorde. De gidsen over Abdijen en over Bokrijk leveren een leidraad bij ons verleden.
De reguliere lijst.
20 Bossen en wouden Marc De Coster Jean-Paul Herremans
19 Calorieëntafels tabellen v/h omzetten Spitzer -Hettinger
18 Wandelingen door het land van het Stromende Water Jean-Michel Ugeux
17 Verlaag je cholestorol in 60 dagen Netsense bvba
16 The West Country Eclipse 11 august 1999 Patrick Moore
15 Wandelen in versterkte steden Philippe Bragard, Johan Termote, John Williams
14 Het bouwbedrijf in de Lage Landen tijdens de Middeleeuwen A.L.J. Van de Walle
13 Ipod en Itunes tips en trucs Kris Merckx
12 Het niet-officiële Ipod boek E.F. Engelhardt
11 The two of us My life with John Thaw Sheila Hancock
10 Hoe begin ik een bed & breakfast? Erwin De decker
9 Get to the top on Google David Viney
8 Joomla!-templates ontwerpen 2e editie Van Duuren Media
7 Ipod Fully loaded Andy Ihnatko
6 Servire’s encyclopaedie Werktuigbouwkunde prof. Ir. F. Westendorp
5 Hightech machines 19e eeuw Stefano Delprete
4 Middeleeuwse techniek Prof dr. Ir, R. J. Forbes
3 De bouw van een kathedraal Jean Gimpel
2 Vertellingen van de Pelgrims naar Kantelberg Geoffrey Chaucer
1 Nordurferoin mikla Jan Peremans
Buiten categorie schafte ik tijdens de Bredevoortse boekenmarkt op tweede paasdag een plastic tas gevuld met boeken over Belgische en Vlaamse onderwerpen aan, met de bedoeling ze later ‘nog wel eens te verlappen’ voor iets meer dan de paar euro’s die het hele zooitje koste. Nederlanders kennen dus nog het woord dumpen als het moet. Vul maar een plastic zak, maar let op hij mag niet scheuren en alles moet er in kunnen. Al kan het ook dat de inhoud vroeg of laat in een of ander containerpark terecht komt. In deze lijst vergeten we ook even de in onze kringloopwinkel aangeschafte boeken en beperken we ons tot het betere werk. Al heb ik ook Chaucer’s vertellingen van de pelgrims naar Kantelberg zeer goedkoop aangeschaft. Deze pocketuitgave bevat een aantal vertellingen, maar echter niet de vertelling van de Meier en de Molenaar, waardoor het dus als molenaarsboekje niet kan meetellen. Topscore voor het reisverslag in dagboekvorm van Jan Peremans. Dit was ook al een vondst bij de Slegte. Het betreft een boek dat waarschijnlijk werd uitgegeven in eigen beheer want ISBN nummers zijn ver te zoeken. De merkwaardige titel en de man die op de omslagfoto voor een of andere schuur zit zorgen er niet direct voor dat dit een besteller is geworden. ‘Nordurferoin mikla’, vertelt over een periode van meerdere jaren waarbinnen de auteur te voet door Europa trekt. Van uit de omgeving van Leuven eerst naar het zuiden, Compostella, en vervolgens over de plas dwars door Zuid Engeland om over de Severn verder te vervolgen via Offa Dyke’s pad naar Noordelijk Engeland. Verder via Rotterdam waar onze wandelaar een tijd vertoeft als consul, naar Duitsland, Denemarken, Noorwegen om te eindigen in Ijsland. De man heeft ongelofelijk veel aandacht voor bomen, planten en vogels. Ik heb het gekocht omdat ik, na wat geblader, vooral geintresseerd was in zijn tocht langs de grenzen van Wales en Engeland. Op plaatsen 3 tot 6 weer een hoop werk in het kader van verder onderzoek naar het ontstaan van de eerste staakmolens. Het kan nooit kwaad om wat literatuur te verslinden over kathedralenbouwers en over de technieken die ze in die tijd, de vroege middeleeuwen gebruikten. Een blik op de machines uit de 19 e eeuw geeft ons vooral een beeld van de verdwijnende middeleeuwse technieken. Volgen enkele ICT- gerichte boeken. Werkboeken om in de toekomst zowel onze websites, als onze blog- en fotosites eens goed onder handen te nemen en te moderniseren. Meer kennis over Ipod kan ook nooit kwaad. Tot slot op 10 een handleiding voor het inrichten van een B&B. Wie weet richt ik ooit nog, privé voor mijzelf, mijn eigen b&b in. De ruimte en de mogelijklheden zijn er. Verder treffen we zelfs enig echt leesvoer aan . Een biografie over Morse, de echte dan. Nog meer Tips en trucs voor de Ipod. De beste uitvinding van de laatste 100 jaar, want het laat mij toe fietsend langs de Schelde op een behoorlijk goede manier te genieten van mijn veel te grote muziekcollectie. Wandelen in versterkte steden rondom de Noordzee voert je langs Noord Frankrijk, door onze veroverde gebieden, door Kent, en uiteraard West Vlaanderen tot Zeeland. De verdere top twintig lijst wordt vervolledigd met nuttig werk over gezondheid natuur en beentje- strekje materiaal.
Molenliteratuur.
30 Willingham mill
29 De hertogelijke wind en watermolens binnen Zevenaar
28 Woollen mills
27 Hellevoetsluis ‘Tik van de Molen’ H.C. Geuze
26 A guide to Sarre Windmill Guide
25 Le Meunier de Paris Somogy Editions d’Art
24 Arnhem museum
23 England’s vanishing Windmills A.E.P. Shillingford
22 De Gelderse molen Jaargang 1988 1, 2e
21 The Windmills of Thomas Hennell Alan Stoyel
20 The Watermills of east Malling and Wateringbury streams Michael J. Fuller
19 De la mule-Jenny à l’ordinateur Maurice Leclercq
18 Duitse watermolens
17 Zuid Hollandse molens
16 Wind- en watermolens Provincie Antwerpen Paul Hendriks
15 32 Nederlandse molens in het landschap Leen Molendijk
14 Alte Mühlen im Münsterland Alois Schwarz – Bernhard Fritsche
13 Limburgse Windmolens in heden en verleden Werner Smet – Herman Holemans
12 The Windmills of Kent Jenny West
11 Museumgids Provinciaal domein Puyenbroeck Molenmuseum Peter Wezenbeek en Etienne Dhondt
10 Een molenvriend 1871 – 1951 Pieter Boorsma
9 Essex windmills Millers & Millwrights Kenneth G. Farries
8 Windmills of Anglesey Barry Guise and George Lees
7 Oost-Vlaamse watermolens Bauters-Buysse
6 Molens Routes, historie en achtergronden ANWB fietsgids
5 Les Meuliers Meules et pierres meuliéres dans le bassin parisien Agapain
4 De Molens van de Zwalm Frans Verlaeckt
3 Windmill land Allen Clarke
2 Dictionnaire historique et technique du moulin dans le Nord de France Yves Cautant
1 De standerdmolen Erik Tijman, Jan Scheirs zn Dick Zweers
Op vlak van molenboeken was het een goed jaar. Wat zeg ik? Meer dan een goed jaar. Ook een behoorlijk duur jaar. We schaften naast enkele nieuw verschenen boeken, een pakket tweedehands materiaal en zelfs enkele archiefstukken aan. Deels aangeschaft te lande, en deels aangeschaft in het dichtbijgelegen Albion. Toch viel de vangst in Hay-on-Wey dit jaar wat tegen. Hay-on-Wey, biggest booktown in the world. Je moet er toch tenminste een keer per jaar naartoe kunnen gaan. En dat hoeft zelfs niet uitsluitend voor boeken te zijn, want je kan er bijv. ook genieten van de natuur in de Brecon Beacons. Genieten van de zuivere lucht in dit rustige bergdorpje, even voorbij Abergavenny en de Black Mountains, op weg naar Brecon waar jaarlijks een van de grootste jazzfestivals ter wereld plaatsgrijpt is een aanrader. Al is rustig mogelijks wat overdreven. ’s Zomers staat de ruime parking reeds van in de voormiddag overvol, en is het vaak aanschuiven in sommige piepkleine winkeltjes. Een paar jaar geleden hadden ze hier tijdens hun boekenweek, in mei, niemand minder dan Bill Clinton nog te gast. En toch is het geen Engelstalig werk dat met onze ‘gouden pen-prijs’ mag gaan lopen maar integendeel een goed Nederlands uitgegeven boek. Zeg maar een standaard werk over de ‘staakmolen’ die boven de Moerdijk ‘standaardmolen’ wordt genoemd. Het meesterlijke boek van Yves Coutant, een ‘dictionaire’ met molentermen uit vroegere eeuwen is verdienstelijk tweede. Coutant incasseerde reeds de I.J. de Kramer Pijs 2010 van Tims (*). Het is een behoorlijk duur boek. Gelukkig heb ik hiervoor kunnen putten uit de giften van mijn oud collega’s. Bijeengeschraapt naar aanleiding van mijn vlucht op de werkvloer, nadat de crisis als een bom was ingeslagen in de financiële wereld in 2008 2009. Waarvoor dank. Windmill land op drie dateert uit 1936 en behelst een aantal verhalen over omzwervingen langs molens in minder gekende Noord-Engelse contreien. Eerder zeldzaam. Ter gelegenheid van de opening van de gerestaureerde Zwalmmolen in Mu kzwalm werd door de hemkundige kring een mooi overzich uitgegeven over de hudige en verdwenen molens uit deze fusiegemeente. Helemaal in de trant van het twee jaar eerder verschenen werk rond de Herzeelse molens. Een vijfde plaats reserveren we voor een studie over molenstenen uit La-Ferté-sous-Jouarre, het mekka van de molenstenen noord-oostelijk van Parijs. Fietsen in Nederland van molen naar molen. De ANWB zorgde voor een knappe handleiding. Nog maar eens het Bauters-Buysse boek over de Oost-Vlaamse watermolens gekocht. Kan altijd van pas komen. En net voor het Pieter Boorsma boek, gekocht in boekenstad Bredevoort helemaal in de Achterhoek, treffen we nog twee streekgebonden molenboeken aan, beide gekocht in Wales. Windmills of Anglesey is een must, want er blijft daar nog slechts een werkende windmolen over. Informatie over wat er ooit was is dus meer dan nodig. Essex windmills, Millers & Millwrights is een deel uit een serie van 5 boeken over het molenrijke Essex. Aangeschaft op de boekenzolder in Llangollen (spreek uit Lang-gouflin). Tussen plaats 10 en 20 bevindt zich een reeks werken die een mooie staalkaart van onze omgeving laten zien. Molenboeken over Limburg, Kent, Münsterland, Antwerpen en Zuid-Holland. Aandacht voor de ‘spinning Jenny’ die over de plas werd gebruikt in verder ge-evolueerde watermolens. Het Engelse woord mill voor molen is over de plas samen met de industriële revolutie mee overgegaan op ‘fabrieken’ ontstaan uit vroegere molens, waardoor een fabriek vor altijd een ‘mill’ is gebleven. Het betreffende boek handelt over de jenny’s in Frans-Vlaanderen. De molenboeken over East Malling en Kent en het onvolprezen Windmill Land trof ik allevier aan in twee verschillende winkeltjes in Machynlyth. De vroegere hoofdstad van Wales, waar wanneer je geluk hebt je nog wel eens een Robert Plant tegen het lijf kunt lopen in de lokale ijzerwinkel, zoals de shopkeeper mij ooit meedeelde. Hij heeft daar een ‘doeningske’ in Artists Valley. Ook Bron-Yr-Aur ligt er op een steenworp vandaan. En deze laatste gedachte brengt ons dan weer naadloos bij het overzicht van de aangeschafte muziekboeken, waarover morgen meer.
(*) Tims = The International Molinological Society.
