De jaarmarkt.
Net als vorig jaar, toen het regende, was het ook dit jaar weer over de koppen lopen tijdens Houtem jaarmarkt. Al zal het feit dat 12 november op een zaterdag viel, en het een herfstelijke zomerdag was, hier voor iets tussen zitten. Toch neemt men in deze streek nog echt vakantie om kermis te vieren. Hier klopt nog het echte plattelandse kermishart. Ook al zijn het niet meer enkel boeren die langs de tientallen meterslange overdekte paardenkramen lopen. De overdekte kramen zijn er pas gekomen na herhaalde protesten van Gaia nu alweer enkele jaren geleden. Dit heeft ondermeer geleidt tot het invoeren van entreegeld voor de markt tenminste als je bezoeker bent die niet in Houtem resideert. Meer fotos op onze fotosite:
Valt er regen zoals bij de vorige editie, dan deert dat de bezoekers nauwelijks. Mogelijks dat de marktkramers het dan wat sneller voor bekeken houden. Café-uitbaters verrichten er zeker gouden zaken. De tent midden op het plein waar jaarlijks een andere regio onder de aandacht wordt gebracht blijkt een trekpleister voor proevers. In 2010 mocht Zeeuws-Vlaanderen zich voorstellen. Dit jaar was het de beurt aan de Champagnestreek. Soms krijg je er publiekslievelingen voorgeschoteld zoals Antoon die liederen van vader Tamboer brengt, of Jean-Marie die iets onduidelijks doet met kookpotten, in het kader van de week van de smaak. Tussen de standwerkers en marktkramers ontwaar je geen Tamboer meer en ook geen Eddy Wally met een sacochekraam. Tamboer, dat was een standwerkers bedrijfje van vader op zoon. Vaak heb ik op jaarmarkten of gewone markten naar die mannen staan luisteren. Bij ons in Lede kwam vaak Edward Spoelders uit Mechelen. Die wist de aandacht te trekken door een Rijksdaalder tussen zijn vingers weg te schamoteren. Een van zijn slagzinnen was bovendien: “Wanneer je bij maar om vijf frank koopt kun je maar voor vijf frank bedrogen worden, en het plezier krijg je er bij, gratis en voor niets.” Hij verkocht toen stoofblink (kachelpoets) of koperkuis of iets dergelijks. De Tamboers wisten steevast een massa volk rond hun kraam te trekken. Zonder twijfel waren zij de standup comedians van hun tijd. Een twijfelachtig ambt in die dagen waar je geen primetime tv kon mee halen. Een dubieuze vraag in Echo dat kon nog net. Wally kan daar overigens over meespreken.
Dat het niet enkel meer boerkes zijn die naar hier afzakken maar ook paardenliefhebbers van alle slag en kunne is zeker ook een verandering ten opzichte van vroeger. Toch blijft het nog een echte beestenmarkt, want naast paarden tref je er ook koeien aan en hier en daar zelfs een ezel. Stilaan verdwijnt de door het harde labeur kromgebogen boer met zijn typische rode kop, wat uit het straatbeeld. Al blijft het hier vooralsnog een plattelandstreek. Dat laatste kan niet ontkend worden, en gelukkig maar.
Houtem jaarmarkt werd recent door de Unesco op de lijst van het cultureel werelderfgoed opgenomen. Verdient. Enkele jaren geleden werd nog een mooi fotoboek gemaakt over Houtem door Michiel Hendrickx, naar aanleiding van het 1000 jarig jubileum. https://youtube.com/watch?v=QbUCZUn6-gg%3Fversion%3D3
De heilige Livinus.
De jaarmarkt op 12 november. Een in ere gehouden traditie die teruggaat op de viering van de “uitgevonden” heilige Livinus die in 1007 met zijn hoofd onder zijn arm vanuit het wat verderop gelegen Sint Lievens Esse via Sint-Lievens Houtem te voet naar Gent trok. Wandelen we nog even terug tot achter de kerk, waar je vanop het brugje over de molenbeek een prachtig zicht hebt op de rechtse (van hieruit bekeken linkse achtervleugel) van deze kerk. Je ziet duidelijk dat de huidige kerk een modernere aanbouw is aan een veel ouder gedeelte, met torentje, waarin zich de vroegere crypte bevindt. De crypte is bereikbaar via een stenen trap in deze toren. Je komt er in een hoger gelegen kapelruimte met mooi houten dakgebinte. Laat het ons een onbekende streekparel noemen, die de stap naar binnen in deze kerk zeker aanvaardbaar maakt, zelfs op een dag als vandaag.
Er zakten wel meer Ierse heiligen af naar onze streken, hier in het Land van Aalst, om er onze voorouders te bekeren tot het Christelijk geloof. Dat gebeurde nog regelmatig in die dagen. Livinus zelf zou echter pas later zijn ontstaan. Zijn oorsprong zou liggen in de concurrentiestrijd tussen de twee Gentse abdijen: Sint Pieters en Sint Baafs. In ieder geval in de kerk van Houtem kun je nog altijd een prachtige grafsteen bekijken. Tijdens de dagen rond 11 november wordt de Livinuscrypte doorgaans opengesteld. Aan de muren hangen voldoende bordjes en panelen met uitleg over het Livinusverhaal. Wil je nog een echte relikwie van deze heilige zien, dan zul je echter toch naar Gent moeten waar ze ooit een stukje van zijn gebeente wisten te redden uit de klauwen van de geuzen in 1578. Livinus wordt meestal afgebeeld als een bisschop met mijter en in zijn hand een tang met daartussen zijn uitgerukte tong. De legende wil echter dat zelfs dat hem niet ervan weerhield om toch verder te prediken. De dood moet weinig vat gehad hebben op Livinus, want zeg nu zelf om na gefolterd en onthoofd te zijn nog met je hoofd onder je arm naar Gent te wandelen! Dat het vroegere kerkgedeelte naast de crypte werd verwoest door Aalstenaars tijdens een veldslag in 1490 is geschiedkundig dan weer wel correcter. De kerk van Houtem geeft de indruk geheel uit baksteen te zijn opgetrokken wanneer je ze vanaf het marktplein bekijkt. Loop dus zeker ook even achterom. Overigens is het nog een van de weinige kerken waar het kerkhof zich nog rond de kerk bevindt, en waar merkwaardig genoeg ook een wandelpad over het kerkhof loopt. Een verbindingsweg tussen de Markt en De Fabriek, met het vlak ernaast gelegen jeugdhuis Reflex, waar ze vandaag met een aangepaste prijslijst ook koffie schenken naast broodjes, en Vlaanderens lieveling Eddy Del White.
Houtem, hoe kom je er?
Houtem ligt in het vroegere Land van Aalst, net buiten het Denderbekken, voorbij de waterscheidinggrens gevormd door de Heerbaan en de Kampheuvel in de richting van Burst en Borsbeke. Op de heuvel staat een beeld van een stappende Romein die duidelijk richting Rome heeft gekozen. Houtem ligt aan de rand van het Land van Rode geheel oostelijk in de Scheldevallei die tot Gent doorloopt. Ook in de taal valt deze grensscheiding op. Leunen de Denderende bewoners aan bij het Aalsterse zeg maar Brabantse dan wordt in Houtem duidelijk echt Vlaams gekout. Ook al waren we ooit een en hetzelfde Keizerlijk Vlaanderen. Het oude wapenschild van Het Land van Aalst toont deze twee-eenheid nog het duidelijkst door in hetzelfde wapenschild zowel de Adelaar als de Leeuw op te nemen.
Houtem je kunt er heen fietsen vanuit Aalst, via een van de schitterende ‘Denderende Molenroutes’, die westelijk van Aalst talrijke wind en watermolens aandoen. Sint-Lievens-Esse, wat deel uitmaakt van Herzele, en Herzele zelf beschikken nog over enkele kleine brouwereitjes waar je de heerlijkste streekbieren kunt degusteren.
Traditie bestaat nog in Houtem, of is het gewoonweg de tijd die hier even stilstond? Zelfs de dancings behielden hier hun namen. Namen die teruggaan tot de jaren zestig of misschien zelfs nog ver daar voor. Houtem heeft een behoorlijk groot marktplein waar op zaterdagnamiddag nogsteeds een markt wordt gehouden. Er bestaan plannen om dit plein heraan te leggen, maar daar valt tot op heden nog niet echt veel van te merken. In het midden van het plein staat een mooi Keltisch kruis (Livinus, Ierland).
Eddy Del White serveert de hits.
Dos servesas por favor, serveert onze dj. Bestaat dit nog echt? Een diskjockey die bijna veertig jaar in de tijd is blijven stilstaan. Waar bovendien nog naar wordt geluisterd. La Bionda, Boney M, Gibson Brothers, George Baker Selection, you name it en Eddy Del White draait het. Het geknipt repertoire in jeugdclub, jawel jeugdclub, Reflex in Sint- Lievens-Houtem. Born to be alive….Patrick Hernandez…Mijn herinneringen aan deze jaarmarkt lopen terug tot begin jaren zeventig. Een tijd waarin we nog op stap gingen met gasten als de Rie, Paul, Herman, en de Cois. Herinneringen aan 1981, aan het afkicken van stress en emoties na de geboorte van een kind. Herinneringen aan snipperdagen vakantie.
Donna Summer, die hadden we nog niet horen langskomen. Goed zo Del White.
De jeugd gaat uit de bol op ‘Je hebt mij duizend maal…’ Het lijkt wel of ik op het bal sta waar we ons jaren geleden lieten gaan op ‘Huilen is voor jou te laat…’ De tijd loopt verder, maar hij verandert nauwelijks, kunnen we ook hier en nu weer eens vaststellen. Vlaanderen surrealisme in een jeugdhuis.
Beautiful Sunday van Daniel Boone. Aan de klank te horen zeult onze dj zeker niet meer rond met een bak singels, maar veeleer met een stel “foute cd’s”.
Proud Mary, kon ze echt ontbreken? De wat oudere tooghangers duimen. Dit moet vast en zeker de onderste herinneringen uit hun breinen naar boven hebben gespit. Ook al waren ze er in 72 zelf niet bij in Antwerpen toen Fogerty en de zijnen iedereen van zijn sokken blies. Tenminste als dat al niet was gebeurd tijdens het voorprogramma met Tony Joe White. Dat ware nog eens dagen. De dagen dat Ike en Tina Turner en The Equals nog in Zelzate optraden of all places. Jawel, It was the summer of sixty nine… Goed vriend Del White, ze kunnen zeggen wat ze willen. Je doet het toch maar. Ik herinner mij nog de dagen dat men jou niet wou geloven toen je weer eens een na een atletiekmeeting waar je scheidsrechterig floot vertelde dat je ’s avonds nog moest gaan spelen.
Afspraak op Houtem jaarmarkt op 12 november 2012.
Eddy Del White op facebook kan je terugvinden op: doorklikken
Tamboer bracht Marktliederen.